Machiavelli ve “Prens”

Sizce yöneticiler sevilen kimseler mi olmalıdır yoksa korkulan mı?

Aslında ikisinin dengesinin ideal olduğunu düşünen Machiavelli bu dengeyi tutturmanın oldukça zor olacağını o nedenle korkulan birisi olmasının devletin bekası açısından yerinde olacağını savundu. Zira insanlar güvenilmezdi, korkulan bir yöneticinin onları cezalandırılma kaygısına sürükleyerek nankörlük ve riyakarlık yapmalarını engelleyeceğine inanırdı.

Machiavelli 15. yüzyılda siyaset bilimini kuran düşünür ve devlet adamıdır. Yaşadığı dönemde İtalyan toprakları bölünmüştü ve bunların tekrar bir araya getirilmesi için onun savunduğu yönetim şeklinde mutlak bir güce ihtiyaç vardı. Bu da sonsuz yetkiye sahip bir çeşit hükümdar olmalıydı. Nitekim bu hususta yazdığı “Prens” adlı kitabında yöneticinin sergilemesi gereken davranışları ve sahip olması gereken meziyetleri sıralamıştır.

Yöneticinin birincil amacı devleti yaşatmak, onun varlığını sürdürmesini sağlamaktı ve bu yolda her cinsten aksiyonun alınması serbestti. Yalan söylemek, öldürmek, iki yüzlülük de bunlara dahil… Sonuçta devlet yönetmenin ahlaklı olmayı gerektirdiğini kim söyledi ki? Erdemliymiş gibi yapmak yeter de artardı ona göre. Evet Machiavelli devlet yönetiminde laikliği savunurdu ama yeri geldiğinde dini de iktidarda kalmak için kullanmak gerektiğini düşünürdü.

Stoacılarımız Cicero ve Seneca, erdemli, adil, arzularının kölesi olmayan ve yasaları kendi hayatına entegre edebilmiş yöneticilerin başarılı olacağını savunurdu. Görünüşe bakılırsa Machiavelli, onların betimlediği ideal yönetici figürünü pek de doğru bulmuyordu. Empati yapan bir lider nasıl olur da bencil insanların oluşturduğu bir toplumu yönetebilirdi ki?

Ne dersiniz, hangi yönetici tipi daha başarılı olur sizce?